Đánh giá Beethoven_và_Mozart

Một số nhận xét nổi tiếng

Mozart

Đánh giá về Mozart, Albert Einstein có nhận xét như sau:

“Âm nhạc của Mozart thuần khiết và đẹp đến mức người ta có cảm giác rằng ông chỉ đơn giản là tìm thấy nó, lấy nó ra một cách tự nhiên và nguyên vẹn như thế nó vốn đã tồn tại như một phần cái vẻ đẹp sâu kín của vũ trụ đang chờ được khám phá”

[3].

Còn Haydn có nhận xét:

“Hậu thế sẽ không nhìn thấy một tài năng như vậy một lần nữa trong 100 năm”

[5].

Beethoven

Nhà văn Romain Rolland đã có nói về Beethoven:

“Ông là người vĩ đại nhất, người bạn tốt nhất của những ai đang đau khổ và đang đấu tranh”

Nhận xét của nhiều người

Có thể sẽ có nhiều người đánh giá Mozart cao hơn Beethoven, bởi họ nghĩ không có Mozart cũng chẳng có Beethoven và bởi họ yêu cái đẹp trong những nốt nhạc của Mozart. Dưới đây là bức thư gửi cho Nadezhda von Meck vảo năm 1878 của Pyotr Ilyich Tchaikovsky, người hâm mộ Mozart:

“Tại sao bà lại không yêu Mozart? Với Mozart, rõ ràng là chúng ta đã không có cùng chung một ý nghĩ, bạn thân mến của tôi ạ. Tôi không chỉ yêu Mozart – tôi tôn thờ ông ấy. Với tôi, vở opera tuyệt vời nhất đã từng được viết chính là Don Giovanni. Với sự nhạy cảm của mình, bà phải yêu người nhạc sĩ thuần khiết đến lý tưởng này chứ. Sự thật, đôi lúc Mozart đã viết những thứ không theo cảm hứng của mình. Dẫu vậy, hãy đọc cuốn tiểu sử đã được viết một cách tuyệt diệu bởi Otto Jahn về Mozart, và bà sẽ hiểu rằng vì sao ông ấy đã phải làm như thế. Vả lại, Beethoven và Bach, cũng từng viết nhiều tác phẩm quá ư mờ nhạt so với nhiều kiệt tác của họ vì sự bắt buộc của hoàn cảnh, vì để kiếm sống. Nhưng hãy nhìn vào các vở opera, hai hoặc ba symphony cuối cùng, Requiem, sáu tứ tấu đàn dây đề tặng Haydn và bản tứ tấu cung Đô thứ của ông. Chẳng lẽ bà không tìm thấy bất cứ điều gì đẹp đẽ từ những tác phẩm ấy? Sự thật là Mozart không phải sâu sắc như Beethoven nhưng trong suốt cuộc đời mình ông là một đứa trẻ vô tư lự, vì vậy âm nhạc của ông không tồn tại những tấn thảm kịch, thứ được bộc lộ một cách mạnh mẽ và uy quyền trong âm nhạc của Beethoven. Dẫu vậy, điều đó cũng không ngăn cản Mozart miêu tả sinh động qua âm nhạc một hình thái giàu tính nhân đạo.

Âm nhạc từ vở opera Don Giovanni là thứ âm nhạc đầu tiên đem lại những ấn tượng mãnh liệt. Qua thứ âm nhạc này tôi đã bước vào thế giới của thứ nghệ thuật đỉnh cao mà chỉ có những thiên tài cư ngụ. Tôi biết ơn Mozart và vì điều đó mà tôi đã dâng tặng cả cuộc đời mình cho âm nhạc. Ông ấy đã khiến tôi yêu âm nhạc hơn bất cứ điều gì trên trái đất này

”

[6]

Tuy nhiên, lại không ít người lại đánh giá Beethoven cao hơn, bởi họ cho rằng Mozart sáng tác nhiều nên thiếu chiều sâu, thiếu tính triết lý, thiếu đạo đức ở một số tác phẩm (ví dụ họ phê phán vở opera Così fan tutte), lại không có nhiều thay đổi khi chịu ảnh hưởng của Haydn. Thêm vào đó, họ còn cho rằng Beethoven còn là người dọn đường cho chủ nghĩa lãng mạn trong âm nhạc cổ điển, là người vượt qua khuôn khổ của cấu trúc cổ điển và có những thay đổi quan trọng để cho nhiều nhà soạn nhạc sau có thể diễn tả nội tâm một cách thoải mái nhất có thể. Ấy là chưa kể Beethoven được coi là nhà soạn nhạc có nhiều ảnh hưởng nhất trong lịch sử âm nhạc thế giới, không chỉ với giới sáng tác mà còn với khán thính giả. Ông biết nói lên suy tư không chỉ của riêng bản thân mình mà còn của nhiều người đang khó khăn, đang phải đấu tranh như ông.

Có lẽ câu nói hợp lý nhất sẽ là: Nếu Beethoven là nhà soạn nhạc lớn nhất thì Mozart là duy nhất.